'Samen bouwen aan een wereld waarin we allemaal vrij kunnen zijn'

Het GroenLinks-raadslid Roshano Dewnarain sprak vanavond tijdens de Dodenherdenking in Zuidbroek. Hij stond stil bij de Joodse jongen Jozef Benjamin Wolf uit Zuidbroek. Het verhaal over deze in dit dorp geboren en getogen jongeman las hij op de tentoonstelling over de oorlogsslachtoffers in het Huis van Cultuur en Bestuur in Hoogezand. Het maakte diep indruk op de politicus.

"Ten tijde van de Duitse inval woont Jozef aan de Torenstraat. In de 2 jaar daarna verandert er een heleboel in zijn leven."

Jodenster

"Zo heeft hij geen toegang meer tot bioscopen, moet hij geregistreerd worden, mag hij niet meer naar een openbare school. En als kers op de taart moest hij rondlopen met een Jodenster. In 1944, 1 jaar voor de bevrijding, werd Jozef meegenomen naar kamp Westerbork. Hij was toen 23 jaar oud, maar 3 jaar ouder dan ik nu ben. Hij is op 17 april 1944 omgekomen in kamp Auschwitz."

Vermoord

"23 jaar. Vermoord, omdat hij Joods is. Leven in een tijd waarin morgen niet zeker is, we kunnen ons er nu eigenlijk weinig bij voorstellen."

Strafkampen

"Toch zijn er genoeg plekken in de wereld, waar dat anders is. Waar vrouwen niet over straat mogen, zonder dat ze hun hoofd bedekt hebben. Waar je in strafkampen wordt geplaatst vanwege je levensovertuiging of je geaardheid. Waar je geen onderwijs mag volgen, omdat je geen man bent. Die situatie lijkt ver weg, maar is eigenlijk toch heel dichtbij. We zijn veel meer in contact met mensen die in oorlog geleefd hebben dan we denken. Hun verhalen doen ons beseffen waarom het súper belangrijk is dat we nóóit vergeten wat oorlog is. Hun verhalen doen ons beseffen dat vrijheid iets is wat we samen maken."

Vanzelfsprekend

Dit jaar staat de nationale dodenherdenking in het thema van leven in oorlog. Inmiddels is de bevrijding 78 jaar geleden. "Daarmee lijkt de afstand tussen de tweede wereldoorlog en het nu steeds groter te worden. Er blijven steeds minder mensen over die vanuit hun eigen perspectief kunnen vertellen over de oorlog. En er komen juist steeds méér mensen bij voor wie vrijheid vanzelfsprekend is. Zo lijken we te vergeten hoe het is om te leven in oorlog."

Bevoorrecht

"Soms zijn er momenten dat we extra herinnerd worden aan hoe bevoorrecht we eigenlijk zijn dat we in vrede leven. De tentoonstelling over de oorlogsslachtoffers in het Huis van Cultuur en Bestuur laat dit maar al te pijnlijk duidelijk."

Offers

Dewnarain sprak vorig jaar tijdens de Dodenherdenking ook in Zuidbroek. "Ik sloot toen af met de zin: zolang mijn vrienden in Oekraïne, in Iran, Syrië of waar dan ook niet vrij zijn… ben ik ook niet vrij. Toch lijkt de situatie overal ter wereld allesbehalve verbeterd. Laten we daarom juist vandaag, uit respect voor allen die voor onze vrijheid gestreden hebben, stilstaan bij hun offers. Laten we recht doen. Door samen te bouwen aan een wereld waarin we állemaal verbonden zijn. Recht doen door samen te bouwen aan een wereld waarin we allemaal vrij kunnen zijn."

Struikelstenen

In Zuidbroek werd voorafgaande aan de herdenking bij het oorlogsmonument een stille tocht gehouden langs de struikelstenen langs de Klaas Woltjerweg. Leerlingen van de basisscholen cbs De Wegwijzer en obs De Tandem verzorgden voordrachten.

Foto's: Sinus Schuiling.