Andere Tijden komt met special over kunstroof Henk Helmantel

'De roof, het losgeld en de kunstenaar'. Zo heet de special van het tv-programma Andere Tijden dat vrijdag (23 augustus, 22.10 uur) is te zien bij de NTR op NPO2. Deze uitzending gaat over de kunstroof in de nacht van 24 op 25 februari 2000 bij kunstenaar Henk Helmantel ('de Rembrandt van het Noorden') uit Westeremden. Er worden 37 schilderijen gestolen uit zijn privémuseum. 

"Als ik die ochtend langs m'n privémuseum loop, zie ik dat er een raam uit de sponning is gehaald. Ik kijk naar binnen en zie dat alles leeg is. Ik schrok me een ongeluk en ik dacht: oei, oei. En dan gaat gelijk door je heen: waar zijn ze, en komen ze terug?"

Best verdienende schilder

Rond de eeuwwisseling is Helmantel waarschijnlijk de best verdienende schilder van Nederland. Zijn stillevens en kerkinterieurs zijn hyperrealistisch en worden verzameld door rijke liefhebbers en gekocht door grote bedrijven, zoals Philips en Heineken, die er tonnen voor neertellen.

Privécollectie

De gestolen doeken maken deel uit van de privécollectie van de schilder. Jaarlijks kiest Helmantel 2 schilderijen uit die hij goed genoeg vindt om in zijn privéverzameling op te nemen. Het zijn stukken die belangrijk en emotioneel voor hem zijn. Zoals' Arjans eerste slofjes' en 'Het egeltje'.

Geen tweedehandjes

"Het waren geen tweedehandsjes", zegt Helmantel met gevoel voor understatement. De waarde van de schilderijen wordt geschat op 1.5 miljoen gulden en de verzekering keert niets uit. De schilder had het alarmsysteem met bewegingsdetector uitgezet. Waarom? Omdat de huiskat het alarm telkens activeerde. "Nee, wij hadden de zaak niet goed voor elkaar."

Moordstad

De Groningse korpschef Bernard Welten wil koste wat kost de kunstroof oplossen omdat de politie in Noord-Nederland wel een succesje kan gebruiken. Groningen staat in die tijd bekend als de moordstad van Nederland. 9 moorden op prostituees zijn onopgelost. De pas aangestelde korpschef ziet kansen om positief in de publiciteit te komen en haalt alles uit de kast. Er wordt een elite-team van politiemensen en rechercheurs geformeerd. Ze noemen zich Het Egeltjesteam, genoemd naar 1 van de gestolen werken. "Omdat ze hun stekels uitzetten," zegt Nico Nijp, die als rechercheur op de zaak is gezet.

'Heet'

De schilderijen worden 'heet' gemaakt door ze veelvuldig op tv te tonen. Nu iedereen weet welke werken gestolen zijn, is het lastig ze te verpatsen en worden de dieven gedwongen contact met Helmantel op te nemen. Het politieplan werkt en de kunstrovers eisen 300.000 gulden losgeld voor de werken. Maanden onderhandelen politie en criminelen met elkaar. Het is een kat-en-muisspel met vele telefoontjes, vragen om losgeld, bedreigingen, cryptische advertenties in kranten, een gouden tip, 3 ton aan toongeld, een politie-infiltrant, een schilderij dat op een vuilnisbak bij een tankstation wordt achtergelaten, een overdracht waarbij alles fout gaat en verdachten die de verstopplaats van de schilderijen huilend prijsgeven.

Het egeltje

5 maanden na de roof zijn alle schilderijen terug en krijgt Helmantel uit handen van een stralende politieman zijn schilderij 'Het egeltje' overhandigd. De criminelen worden gepakt. De hoofdverdachten zaten 3 jaar vast."

Uitzending: De Andere Tijden special De roof, het losgeld en de kunstenaar, gepresenteerd door Astrid Sy, is vrijdag 23 augustus te zien om 22.10 uur bij de NTR op NPO 2, en daarna terug te kijken op www.anderetijden.nl.