4-mei-toespraak Hoogendoorn: Vrijheid en verantwoordelijkheid

Burgemeester Adriaan Hoogendoorn van Midden-Groningen heeft voor het tweede jaar, vanwege corona, zijn 4 mei-toespraak opgenomen. In deze rede heeft hij het over vrijheid en verantwoordelijkheid. Hoogendoorn maakt zich zorgen over het toenemen van het wij-zij-denken. De toespraak is te beluisteren via YouTube (zie link onderaan). Hieronder: 4 mei-toespraak tekst en beeld.

Op 5 mei vieren we de bevrijding in 1945; de nachtmerrie van de Tweede Wereldoorlog was voorbij. Nu, op 4 mei staan we stil bij 75 + 1 jaar vrijheid. We vragen ons af hoe we met die vrijheid omgaan, hoe verantwoordelijk we ons daarvoor voelen en wat het van onszelf aan inzet vraagt. We herdenken de vele slachtoffers die gevallen zijn, we herdenken de mensen die in de Tweede Wereldoorlog hun leven hebben gegeven. Ik neem u mee naar twee gebeurtenissen in onze gemeente.

April-Meistakingen

Bij de April-Meistakingen in 1943 zijn 8 mannen uit Midden-Groningen gefusilleerd. Deze stakingen zijn ontstaan toen bekend werd dat de in 1940 door de Duitsers gemaakte krijgsgevangenen alsnog werden opgeroepen voor tewerkstelling in Duitsland; het ging om 260.000 Nederlandse militairen. Dit nieuws verspreidde zich in Nederland snel, nog voordat het officieel aangekondigd werd in de krant. Als protest brak in heel Nederland de April-Meistaking uit. De Duitse bezetter gaf het bevel om het werk weer te hervatten op 3 mei 1943. Mensen die geen gehoor gaven aan deze oproep konden rekenen op zware straffen. Om de staking te stoppen werden in totaal 175 mensen in Nederland omgebracht. In het Noorden waren er 60 slachtoffers, waarvan 8 in de gemeente Midden-Groningen. Drie mannen werden om het leven gebracht bij de aardappelmeelfabriek De Woudbloem; 5 mannen werden hier op dit bedrijfsterrein geëxecuteerd. Ter nagedachtenis aan deze mannen zijn gedenktekens geplaatst. Ik sta hier bij een van deze gedenktekens aan de Meint Veningastraat in Hoogezand.

Comprecht en Rosetta Eckstein-Lezer

Een ander verhaal gaat over Joodse mensen uit onze gemeente, het echtpaar Comprecht en Rosetta Eckstein-Lezer. Zij moesten onderduiken vanwege hun Joodse afkomst. In Muntendam kwamen ze terecht in een kelder van een aannemersbedrijf aan de Nieuweweg. Als het luik achter hen sluit, weten ze nog niet dat het nog 2.5 jaar duurt voordat zij weer vrij naar buiten kunnen. Zij kregen tijdens het onderduiken hulp van verschillende inwoners. Op 14 april 1945 werd Muntendam bevrijd en konden deze Joodse onderduikers de kelder pas weer verlaten.

Margraten

Als we deze verhalen op ons in laten werken, dan beseffen we dat vrijheid niet goedkoop is. Wereldwijd is vrijheid allesbehalve een vanzelfsprekendheid. Bezoek een oorlogsbegraafplaats zoals, Margraten en bij de Grebbeberg. Dan word je er stil van! Daar liggen zoveel jonge mensen begraven, die voor onze vrijheid hun leven hebben gegeven. Voor ons daarom een dure plicht om met elkaar vreedzaam samen te leven.

Vrijheid

Sinds maart vorig jaar hebben we te maken met corona en de vele beperkende maatregelen. Net als vorig jaar kunnen we ook nu niet samenkomen om massaal de slachtoffers te herdenken. Door de maatregelen moeten we een stuk van onze vrijheid inleveren. Voor een land als Nederland, waar vrijheid erg belangrijk is, weegt dit zwaar. Zeker op 4 en 5 mei zien we vrijheid als onderdeel van wie we zijn. Maar wat betekent die vrijheid eigenlijk? En zijn we het onderling eens over wat vrijheid is? Vrijheid kent veel verschillende vormen. Keuzevrijheid, bewegingsvrijheid en vrijheid van meningsuiting. Door alle coronamaatregelen leveren we vooral in op onze bewegingsvrijheid. Maar de vrijheid van meningsuiting blijft van kracht.

Verdeeldheid

Door de coronamaatregelen zie ik dat er verdeeldheid ontstaat. Er zijn veel mensen die de regels van de overheid accepteren, maar er zijn ook mensen die vinden dat de overheid daarmee te veel hun vrijheid beperkt. 2 kampen die tegenover elkaar lijken te staan, alsof de een voor vrijheid is en de ander niet. Maar voorstanders van coronamaatregelen zijn net zo goed voor vrijheid. Ik las een mooi voorbeeld: Als ik een wekker zet en ik word 's ochtends daardoor gewekt, dan lever ik niet in op mijn vrijheid. Nee, dat was ook mijn bedoeling; daar heb ik dan zelf voor gekozen! Zo helpen de coronamaatregelen nu ook om ons doel te bereiken. Iets wat we allemaal willen: dat de zorg niet compleet instort en dat we gezond blijven. Uiteindelijk helpen de regels ons dus om te doen wat we zelf willen.

Wij-zij-denken

Ik maak me zorgen over het toenemen van het wij-zij-denken. We noemen dat ook wel polarisatie. Ik zie dat niet alleen bij de coronamaatregelen. Ik zie het bij allerlei onderwerpen waarover we van mening verschillen. Vaak is er weinig begrip voor de mening van de ander en dan wordt het wij-zij-gevoel steeds groter. Als we ons zo verharden, dan is vreedzaam samenleven ver te zoeken. Ook racisme, discriminatie en antisemitisme liggen constant op de loer. Als wij hieraan ruimte geven, dan respecteren wij mensen niet zoals ze zijn. Het kan zo eenvoudig zijn. Behandel de ander zoals jijzelf behandeld wilt worden. Vrijheid en vrede is meer dan de afwezigheid van oorlog en geweld. Het is ook een gevoel van veiligheid en geluk. Daarvoor is het nodig dat we elkaar respecteren, elkaar ruimte gunnen, dat we dingen niet groter maken dan ze zijn, dat we luisteren naar elkaar en dat we positief op elkaar betrokken zijn. Daar zullen we allemaal werk van moeten maken, niemand uitgezonderd. Dat is geen last maar een lust. Vrijheid en verantwoordelijkheid! Het is niet los verkrijgbaar, het hoort bij elkaar!

Mr. A. (Adriaan) Hoogendoorn, Burgemeester van Midden-Groningen

Bekijk en luister 4 mei-toespraak

Klik HIER en bekijk en luister (naar) de 4 mei-toespraak van burgemeester Adriaan Hoogendoorn.